Korunaklı yerleşimler, kamusal alanların özelleştiği, kentleşmenin yeni bir formunu temsil etmektedirler. Bu tür yerleşimler metropoliten parçalanmanın ve sosyal bölünmenin artışının sembolü olmaktadır. Duvarlar ve kapılar kullanıcılarına güvenlik, mahremiyet ve ayrıcalıklı olmayı garanti etmektedir. Güvenlik koşulları ve 24 saat kontrollü kapılar kamusal erişimi önlemektedir. Bu yerleşimlerin sakinlerine yüksek standartta kentsel hizmetleri sunması üst gelir grubunun kent çeperlerinde yaşama eğilimini etkilemektedir. Kentin çeperlerinde bu tür konut alanlarının gelişimine imkân veren büyük arazilerin varlığı, kent merkezine kıyasla düşük arazi değerleri, doğa ile iç içe olan bu alanların yüksek gelir grubunun talepleri ile örtüşen cazip alanlar olması nedeniyle yerleşim için öncelikle tercih edilen alanlar olmuştur. 1999 Marmara depremi sonrasında özellikle kentin kuzey, kuzey-doğu bölgelerine olan talep bu olguyu daha da hızlandırmıştır. İstanbul’un kuzeyindeki orman alanları ve içme suyu havzalarını tehdit eden rant ağırlıklı yapılaşmaların son yıllarda politik tavizlerle de hızla arttığı görülmektedir. İstanbul’un orman alanlarını ve içme suyu havzalarını tehdit eden yaygın dokulu az yoğun konut gelişmelerinin alansal olarak tespit edilmesi konut alanlarının mekânsal yayılmasının boyutlarının belirlenmesi açısından önem taşımaktadır. Bu bakımdan bu çalışmada, İstanbul’da düşük yoğunluklu konut alanlarının yayılması çerçevesinde özel girişimciler tarafından üretilen üst gelir grubunun yaşadığı tek-aile konutlarından oluşan korunaklı yerleşimlerin mekânsal yer seçimi tercihleri, kentsel donatılarının, erişilebilirlik açısından değerlendirilmesi ve kullanıcılarının konut ve çevresinden memnuniyetlerinin belirlenmesine yönelik bir alan çalışmasının yapılması amaçlanmıştır.

Anahtar Kelimeler: Kentsel yayılma, korunaklı konut gelişmeleri, düşük yoğunluklu konut gelişme alanları, tek-aile konutları