İTÜDERGİSİ/a, Cilt 8, Sayı 1 (2009)

Yazı Büyüklüğü:  Küçük  Orta  Büyük

Popüler kültürün kentsel söylem oluşturmadaki etkisi

Funda UZ SÖNMEZ, Atilla YÜCEL, Belkıs ULUOĞLU

Özet


Kentsel/mekânsal söylemleri oluşturan çeşitli kaynaklar, sistemler, ilişkiler vardır. Kentsel söylemler, kentsel mekânı yapısal olarak üretenlerin metinlerinden olduğu kadar, popüler kültürün yazılı araçlarındaki temsillerinden sıklıkla beslenir ve toplumun hafızasında mayalanır. Çünkü söylemler, kişinin düşüncesini ifade etmek için kullandığı dil kodlarıdır. Bu yargının, özellikle mimarlığın kamusal alan tarafından tanımlandığı, gündelik yaşamımıza girerek meslekten olmayanlarca da konuşulduğu 1980'li yıllar ve sonrası için doğru olduğu söylenebilir. Bu çalışma Popüler kültür ve kentsel söylem arasındaki ilişkiyi irdelemeyi, bu arakesitin daha iyi değerlendirilmesiyle oluşacak kazanımlara kestirim yapmayı hedeflemektedir. Günümüz kuramcılarının pek çoğu, çeşitli sosyal, kültürel ve ekonomik değişimlerin, mimarlık söyleminin oluşumunu etkileyeceğini, mimarlık söyleminin kendi özerk bilgi alanı içinde kalamayacağını dile getirmektedir. Mimarlık araştırmalarının konuları ve yöntemleri, farklı disiplinlerle olan etkileşimden etkilenip çeşitlenirken, popüler kültür alanı hâlâ derinlikli ele alışa kavuşamamıştır. Bu alanda eleştirel okumalar yapmak isteyenlerin önemli bir kesimi, daha başından "kitlelerin afyonu" olması ön kabulüyle çalışma alanı ile aralarına negatif bir mesafe koymaktadırlar. Bugün popüler kültür çalışmalarının, incelediği alan tarafından dikkate alınmadığı yönündeki eleştirinin büyük ölçüde geçerliliğini kaybettiği söylenebilir. Yüksek kültür ile kitle kültürü arasındaki ayrım ortadan tamamen kalkmamış olsa da aralarındaki sınır özellikle seksenler sonrasında muğlâklaşmıştır. Birbirinden keskin sınırlarla ayrılmayan bu iki alanın neresinde durduğu tam olarak kavranamayan pek çok materyal, ürün, popüler yazılı medya, kültür hayatımızı, yargılarımızı, düşüncelerimizi, söylemlerimizi şekillendirmektedir.

 

Anahtar Kelimeler: Popüler kültür, kentsel söylem, seksenler-İstanbul, küreselleşme, metropolleşme, nostalji.

 


Tam Metin: PDF